AHMET CEVDET PAŞA

[KÖKBÖRİ]

AhmetCevdet Paşa Türklerin XIX. yüzyılda yetiştirdiği büyük zekalarından biridir.

Cevdet Paşa, günümüzde Bulgaristan hudutları içindekalan Lofça’da doğdu. Medrese eğitimini tamamladıktan sonra 17 yaşındaİstanbul’a geldi. O dönemin usulüne göre din bilginlerinden diploma aldı. İçindevar olan ilim aşkı ile Farsça ve Fransızca öğrendi. Matematik, felsefe, kozmoğrafyave tabii ilimlerde kendisini geliştirdi. Gençliğinde zekası ve çalışkanlığıdikkati çekiyordu. Kadılıktan başlayarak birçok değişik görevlerde çalıştı.“Divan-ı Ahkam-ı Adliye Reisliği” yaptı ve bu sırada medeni kanun olarak kabuledilen “Mecelle”nin hazırlanmasını sağladı. Türkiye’de ilk defa “AdliyeNazırı” oldu. Valilik ve birçok nazırlık görevlerini yürüttü.

CevdetPaşaya göre hükümetlerin iki görevi vardır. Birincisi adalet, ikincisi ise memleketikorumaktır. Bu düşünce, onun adalete verdiği önemi gösterir. Çünkü ona göre,yargıçlara yalnızca kanunlar emir verir. Bunun için yargıçlar, vicdanlarınaaykırı bile olsa kanuna uymak zorundadırlar. Böyle düşünen Cevdet Paşanıneserleri ve çalışmaları kendisinin üstün yetenekli, örnek bir insan olduğunugösterir. Onun Türk Adliyesinin kuruluşuna ve daha düzenli çalışmasına büyükhizmetleri olmuştur. Başkanlığı altında hazırlanan Mecelle yarım yüzyıl kadarTürk Medeni Kanunu olarak yürürlükte kalmıştır.

CevdetPaşanın kişiliğinin en güçlü yönü eserlerinde görülür.

Kavâid-iOsmâniye adlı eseri ile Türk dilinin esaslarını kurmuş, on iki ciltlik Cevdet Tarihiadlı eseri ile de Türk tarih anlayışına yeni ve olumlu bir görüş ve metotgetirmiştir. Kısas-ı Enbiya’sının açık ve güzel Türkçe’si her zaman örnekolarak gösterilebilir.